Altijd spannend, het moment dat men met een ‘blowerdoortest’ komt meten hoe luchtdicht de woning is. Er staan namelijk heel wat E-peilpunten op het spel, aangezien deze parameter een belangrijke rol speelt bij onder meer de efficiëntie van het ventilatiesysteem en het voorkomen van warmteverlies. Het zal je dus geruststellen dat CLT-panelen al vanaf drie lagen luchtdicht zijn en bijgevolg probleemloos ingezet kunnen worden als luchtdichte laag.
Belang van luchtdichtheid bij CLT
Wie geen energieverliezen wil – wij allemaal, toch? – en daarnaast veel belang hecht aan een goed werkende isolatie en ventilatie, moet er in de eerste plaats voor zorgen dat zijn woning luchtdicht is. Luchtdichtheid is bij elk bouwmethode uitermate belangrijk, maar voor CLT misschien nog net dat tikkeltje meer. Want een goede luchtdichtheid zal ook het vochttransport verhinderen naar je constructie-elementen. En hoewel hout het vermogen heeft om vocht op te slaan en uit te drogen, zou te veel vocht (meer dan 18%) aanleiding kunnen geven tot schimmelgroei en eventueel zelfs houtrot.
Dat zit zo: wanneer koude buitenlucht als gevolg van een koudebrug in contact komt met warme binnenlucht, zal het vocht condenseren in een stuk hout of isolatie, omdat warme lucht nu eenmaal meer vocht kan opslaan dan koude. Door luchtlekken te verminderen, reduceer je de kans op condensatie op koude oppervlakken.
CLT soort erg goed op vlak van luchtdichtheid
Om aan de hedendaagse normen te voldoen moet de n50-waarde lager liggen dan 3,0 per uur. Bij een mechanisch ventilatiesysteem mag die waarde zelfs niet boven 1,5 per uur zijn. En indien er richting passiefbouw wordt gegaan, is 0,60 per uur de bovengrens. Deze waarde geeft aan hoeveel keer het binnenvolume van het gebouw zou worden vernieuwd bij een drukverschil van 50pa. Interessant om weten is dat, als een CLT-gevel/-dak uit een beperkt aantal grote elementen bestaat, dat uit ervaring blijkt dat n50-waardes kunnen gehaald worden van 3 of zelfs 1,5, en dat zonder het aftapen van de naden.
Uit testen is gebleken dat CLT al luchtdicht is vanaf drie lagen. Dat maakt dat CLT-panelen zelf als luchtdichte dampremmende laag kunnen fungeren. Let wel: dat is nog iets anders dan dampdicht. In de winter zal het vochttransport meer beperkt worden dan in de zomer, wanneer het hout zich open zal zetten en er dampdiffusie kan plaatsvinden, iets wat men een ‘ademende’ gebouwschil noemt. Op zich is dat bouwfysisch een voordeel, als er met een dampopen gevel- of dakafwerking wordt gewerkt, hetgeen gangbaar is bij houtbouw. Voor een volledig dampdichte gevel- en vooral daksluiting zal een extra dampscherm aan de warme zijde wel nodig blijven.
“Een CLT-houtbouw is inherent luchtdichter dan een constructie in HSB”
Twee manieren om luchtdicht te ontwerpen met kruislaaghout
We zeiden het al: doordat CLT zo goed scoort op vlak van luchtdichtheid kan je de panelen zelf gebruiken als luchtdichte laag. Het enige wat je nog moet doen, is de randen en knopen goed afdichten met tape, waarmee je ook driedimensionale aansluitpunten kunt dichtmaken. Een tweede optie is het gebruik van een stroomdichte laag, zoals een dampscherm. Die doet dan meteen ook dienst als convectieweerstand. Het is echter slechts bij bepaalde gebouwonderdelen dat dit noodzakelijk is. Denk daarbij aan platte daken of bij specifiek dampdichte gevelafwerkingen. De onderlinge koppeling van de luchtdichte elementen is uiteraard de zwakste schakel en vraagt dan ook de nodige aandacht. Deze moet volgens de regels van de kunst gebeuren.
Bij CLT breng je de luchtdichting bij voorkeur langs de buitenzijde van de wand- en dakelementen aan om wachtfolies te vermijden. Niet alleen daarin verschilt CLT van houtskeletbouw, ook zijn de afmetingen van de CLT-elementen veel groter, vaak gevellengte, waardoor de hoeveelheid tape/afdichting veel lager ligt. Als we het trouwens hebben over de koppeling van luchtdichte elementen, dan verwijzen we naar de onderlinge verbinding tussen de panelen, maar ook die tussen de panelen en andere constructie-elementen. Hoeken, vooral onderaan, zijn kwetsbare plekken en het spreekt vanzelf dat je aansluitingen en doorboringen correct afdicht. Probeer doorboringen, bijvoorbeeld vanwege een dampkap, echter zo veel mogelijk te vermijden door daar in de ontwerpfase al rekening mee te houden. In het begin goed nadenken, loont op het einde. Altijd!